Bầu cử 2020 (Bài 13): Trump, Biden và Trung Quốc

Đối với cử tri Mỹ gốc Việt (hay người Việt theo dõi tình hình thế giới) thì tương lai đối ngoại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc phải là đề tài quan trọng nhất nhì trong cuộc bầu cử 2020 nên được phân tích trong bài viết lần này.

 Trước hết nói về Biden khi còn là Phó Tổng Thống đồng thời với Tập Cận Bình giữ chức vụ Phó Chủ Tịch nước nhưng mọi người đều biết sẽ trở thành nhân vật lãnh đạo nước Tàu. Trong khoảng thời gian này Obama giao cho Biden nhiệm vụ thường xuyên liên lạc giữa hai ông Phó nhằm góp phần hoạch định chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc, cho nên khi tranh cử 2020 Biden tự cho ông có kinh nghiệm nhiều nhất về Trung Quốc.

Ngược lại phe đối thủ phê bình Biden bị Tập chơi gác vì Bắc Kinh bành trướng ở biển Đông, tung gián điệp mạng và chèn ép công ty Mỹ để ăn cắp phát minh lại thêm gian lận thương mại mà Obama-Biden không có biện pháp đáp trả đủ mạnh. Ngày đầu ra tranh cử Biden lại tuyên bố một cách thiếu khôn ngoan rằng Trung Quốc không xấu mà cũng chẳng là đối thủ của Hoa Kỳ ( “I mean, you know, they’re not bad folks, folks. But guess what? They’re not competition for us.” 05/02/2019). Bị chỉ trích và nhất là sau đại dịch Vũ Hán Biden đổi thái độ cho biết sẽ “cứng” với Tàu, nhưng nhiều người nhớ lại các đời Tổng Thống từ Clinton, Bush đến Obama đều tuyên bố hùng hồn lúc tranh cử nhưng rồi khi vào Tòa Bạch Ốc lại không đối đầu với Trung Quốc. Tương tự như vậy không ai nghĩ nếu là Biden từ hai năm trước đây sẽ khai mào chiến tranh mậu dịch hay ngăn cấm Huawei.

Phần Trump tuy lộn xộn lung tung nhưng ngược dòng thời gian từ thập niên 80 lập trường của ông rất nhất quán, rằng Mỹ bị Tàu lừa – thương gia tính toán lời lỗ rỏ hơn chính trị gia. Ngay bây giờ chưa biết ai sẽ vào Tòa Bạch Ốc năm 2020 nên nhiều nhà quan sát cho rằng cánh diều hâu gồm Mike Pompeo và Peter Navarro đang gấp rút tạo căng thẳng qua nhiều biện pháp cứng rắn bất ngờ như đóng cửa Lãnh Sự Quán Trung Quốc ở Houston, cấm Tiktok, WeChat và đe dọa toàn bộ đảng viên Cộng sản và gia đình không được sang Mỹ như chọc cho Bắc Kinh nổi giận trả đủa để mối bang giao giữa hai nước khó trở lại bình thường cho dù là Cộng Hòa hay Dân Chủ thắng cử.

Phe Biden sẽ dựa vào ngoại giao, thương thuyết và liên minh (alliance) thay vì đánh bài thấu cáy như Trump. Ngược lại cánh diều hâu cho rằng Mỹ thương thuyết bị gạt từ 30 năm nay trong lúc liên minh kiểu ASEAN đã bị Bắc Kinh bẻ gãy. Mỹ không dễ dàng trở lại TPP khi bị cả hai cánh tả Bernie Sander lẫn hữu chống đối. Phần Trump chẳng nhờ cậy nước nào mà lại dấu kín lá bài tủ nên không ai biết Mỹ sẽ giải quyết căng thẳng với Trung Quốc như thế nào, thế giới lo sợ trâu bò húc nhau ruồi muỗi chết.

 Nếu là thầy giáo cho điểm thì riêng về bộ môn Trung Quốc Trump (7) Biden (3). Bắc Kinh muốn Biden thẳng cử thì nhiều cử tri gốc Việt lại bỏ phiếu cho Trump.