Nói ngắn gọn trong chiến tranh thương mại Mỹ-Trung thì Biden đánh điểm nhọn còn Trump đánh diện rộng. Chính sách của Biden là “vườn nhỏ, rào cao” (small yard, high fence) tập trung mũi nhọn ngăn chận đà tiến của Trung Quốc trong hai ngành công nghệ chiến lược của thế kỷ thứ 21 là điện toán và trí tuệ nhân tạo. Trong khi đó Trump đe dọa áp thuế 60% trên diện rộng lên toàn bộ các mặt hàng từ Trung Quốc.
***
Biden vẫn có phần đánh diện rộng vì không hủy mức thuế 25% của Trump lên 350 tỷ USD các mặt hàng từ Trung Quốc mà còn tăng thuế sắt thép, ngành năng lượng tái tạo và 100% lên xe hơi điện từ Trung Quốc. Nhưng trọng tâm chính sách của Biden qua lời phát biểu của cố vấn an ninh quốc gia Jack Sullivan vào tháng 10/2022 rằng Mỹ không chỉ dẫn đầu mà còn phải vượt lên càng xa càng tốt trong cuộc chạy đua về công nghệ điện toán và trí tuệ nhân tạo so với Trung Quốc [1]:
o Tháng 08/2022 Hoa Kỳ thông qua ngân sách 52 tỷ USD hỗ trợ cho các công ty sản xuất chip điện toán trong nước Mỹ.
o Tháng 10/2023 bộ Thương Mại Hoa Kỳ ngăn cấm bán các cơ phận sản xuất và loại chip điện toán tối tân đối với 140 các công ty quốc doanh, bán quốc doanh hay liên hệ đến quốc phòng ở Trung Quốc.
o Tháng 03/2024 ngăn cấm bán các chip điện toán tối tân nhất dùng trong trí tuệ nhân tạo sang Trung Quốc.
o Tháng 12/2024 chuẩn bị đối phó với Trung Quốc đầu tư tràn ngập thị trường đối với loại chip hạng trung bình nhưng thông dụng trong sản xuất xe hơi, tivi, tủ lạnh, v.v…
o Bắc Kinh đã trả đũa bằng cách phong tỏa sản xuất các sản phẩm đất hiếm bán sang công ty Mỹ.
Dù bị cấm vận nhưng công ty Huawei đã tạo bất ngờ vào tháng 08/2023 rồi 11/2024 với điện thoại cầm tay Mate 60 & 70 trang bị loại chip 7nm sản xuất từ nội địa cho thấy Trung Quốc tiến bộ nhanh hơn 2-3 năm so với các dự đoán của Mỹ. Tháng 11/2024 cựu tổng giám đốc công ty Google ông Eric Smith trước đây cho rằng Trung Quốc chậm trễ 2-3 năm trong ngành trí tuệ nhân tạo, nay nhận xét nước này đang bắt kịp và có thể qua mặt Hoa Kỳ trong lãnh vực AI cực kỳ quan trọng này. Một điều đáng nói là trong khi thế giới chú ý nhiều đến loại AI tạo sinh (hay generative AI theo kiểu ChatGPT) thì Bắc Kinh từ nhiều năm nay đầu tư ồ ạt vào AI ứng dụng trong sản xuất và an ninh nhận diện; điều này giúp cho Trung Quốc hiện thời dẫn đầu sản xuất ngành công nghệ xanh và xe hơi điện. Tổng giám đốc Tesla ông Elon Musk 13 năm trước đây từng chê xe hơi của BYD, nay nhìn nhận rằng sản phẩm BYD đủ sức cạnh tranh ra quốc tế, và nếu Âu-Mỹ không dựng hàng rào thuế quan thì xe hơi sản xuất từ Trung Quốc sẽ giết chết những công ty Tây Phương.
Lý do khiến chính sách phong tỏa sản phẩm công nghệ của Biden kém hiệu quả là từ lúc tuyên bố cho đến khi áp dụng cấm vận chậm lụt mất một năm trời để thảo luận bàn cãi với chính quyền Âu-Nhật cùng các công ty tư nhân; lắm thầy thối ma cho nên Trung Quốc chuẩn bị đủ thời giờ để mua tích trữ hệ sản phẩm cần thiết dùng trong sản xuất nội địa. Chính sách của Biden cũng không ngăn chận hàng hóa Trung Quốc chạy sang Mexico và Việt Nam dán nhãn trốn thuế khiến thâm thủng mậu dịch giữa Mỹ và hai nước này tăng vọt lên đến 152 tỷ USD và 105 tỷ USD vào năm 2023.
***
Trung Quốc như con thuồng luồng 100 đầu nên chận ngõ này thì luồn lách sang hướng khác (Mỹ gọi là whack-a-mole). Nhưng đối với Trump thì các đối thủ chính trị như Trung Quốc hay những nước đồng minh như Âu Châu, Nhật Bản, Nam Hàn, Đài Loan…đều lợi dụng Hoa Kỳ nên Trump sẽ đánh thuế trên diện rộng 60% lên các mặt hàng từ Trung Quốc cùng các nước nhận làm trung gian và 20% đối với các nước còn lại. Cho dù Mỹ buôn bán với hơn 200 nước và lãnh thổ trên thế giới, nhưng cố vấn cao cấp và diều hâu về thương mại Peter Navarro nhận xét chỉ cần nhắm áp thuế 5 nước chính (Trung Quốc hạng 1, Mexico hạng 2 và Việt Nam hạng 3) thì cũng chỉnh đốn được phần lớn cán cân mậu dịch.
Các kinh tế gia cho rằng thuế nhập khẩu sẽ khiến giá cả gia tăng khiến người tiêu thụ ở Mỹ bị thiệt hại. Tuy nhiên dân Mỹ tiêu thụ quá nhiều, thí dụ mỗi người đã có 20 đôi giày thì nay bớt mua còn 18 đôi vẫn đủ xài suốt đời. Chương trình trọn gói của Trump có thể tóm tắt như sau:
1. Trump cắt thuế thu nhập để dân Mỹ có đủ tiền tiêu xài ngay cả nếu giá hàng đắt hơn.
2. Trump tăng sản xuất dầu hỏa và khí đốt để dân Mỹ bớt tốn tiền đổ xăng, đồng thời bán nhiên liệu ra nước ngoài bù đắp cho thâm thủng mậu dịch.
3. Trump giảm thuế doanh nghiệp và các quy định nhà nước. Thuế thấp, giá điện rẻ và giám sát dễ dãi sẽ thu hút công ty trong và ngoài nước đầu tư tạo công ăn việc làm cho dân Mỹ.
4. Mức thuế 60-20% chỉ như lá bài đầu dùng trong thương lượng. Thị trường tài chính hiện dự trù mức thuế cuối cùng ở khoảng 25-30%, do đó mà giá chứng khoán tiếp tục tăng cho dù có Trump có đe dọa chiến tranh thương mại.
Bài viết kế tiếp sẽ bàn về thế mạnh và yếu của hai nền kinh tế Mỹ-Trung trong cuộc chiến tranh thương maị.
***
[1] https://www.whitehouse.gov/briefing-room/speeches-remarks/2022/09/16/remarks-by-national-security-advisor-jake-sullivan-at-the-special-competitive-studies-project-global-emerging-technologies-summit/?utm_source=chatgpt.com
…we (the US) must maintain as large of a lead as possible…
No comments:
Post a Comment