Lá phiếu của tư bản

Vào ngày chủ nhật 6 tháng 5 khi dân Pháp bầu cử Tân Tổng Thống cánh tả Hollande thì đến ngày thứ hai cả thế giới hồi họp chờ phán quyết của thị trường tài chánh từ Âu sang Á.

Số là chủ trương của ông Hollande nhằm giải quyết tình trạng yếu kém của nền kinh tế khác hẳn với chính sách của vị Tổng Thống đương nhiệm Zarkozy. Dân Pháp thích lời hứa hẹn của Hollande nên mới bỏ phiếu cho ông đắc cử, nhưng còn giới tài phiệt quốc tế liệu có tin vào chương trình của ông này hay không lại là chuyện khác.

Rất may là sang ngày thứ hai thị trường chứng khoáng dù trồi sụt nhưng không thay đổi bao nhiêu. Giải thích hiện tượng này là giới tài chánh đã đánh cá rằng ông Hollande dù hứa hẹn nhiều khi còn là ứng cử viên, nhưng đến lúc đắc cử không thể nào dám quyết đoán đơn phương để đưa nước Pháp, Âu Châu và toàn thế giới vào một cơn khủng hoảng lớn nhất kể từ sau Thế Chiến Thứ Hai. Nhưng bù lại họ sẽ theo dõi sát nút, và trong những ngày tới đây nếu ông Hollande có những lời phát biểu hay hành động mà họ đánh giá bất lợi cho kế hoạch phục hồi thì dân chúng và nền kinh tế Pháp sẽ trả giá rất đắt trên thị trường tài chánh.

Nói cách khác sang thế kỷ 21 nhiều quốc gia chiụ áp lực của hai loại cử tri: lá phiếu của dân chúng trong nước, và phán quyết của giới đầu tư quốc tế. Cả hai cuộc bầu cử này đều có thể làm điêu đứng hay đổ nhào một chính quyền!

Hơn thế nửa, một chính trị gia có thể hứa bóng gió với cử tri để đắc cử rồi sau đó không giữ lời hứa mà dân chúng không làm được gì cho đến khi hết nhiệm kỳ. Trái lại giới tài phiệt vì sợ thua lổ nên lúc nào cũng theo dõi chằng chặt nhất là trong hoàn cảnh kinh tế bấp bênh.

Các nhà đầu tư quốc tế bỏ phiếu bất tín nhiệm qua thị trường chứng khoán trong nước – trong trường hợp các nền kinh tế lớn như Pháp Mỹ ảnh hưởng đến cổ phiếu toàn cầu; hoặc tăng lãi xuất cho vay; hay áp lực phá giá đồng bạc trên thị trường tự do; hoặc do chính 3 công ty lượng giá tín dụng Standard and Poor’s, Moody’s và Fitch nâng cao tín chỉ rủi ro. Lối bầu cử này công khai và dân chủ (!), lại mang đến ảnh hưởng tức thời nhưng không kém phần hữu hiệu so với những biện pháp dài hạn của thế kỷ 18, 19 và 20 như cắt giảm đầu tư trực tiếp, xách động biểu tình phản đối hay tổ chức đảo chánh lật đổ chính quyền!

Nhưng không phải lúc nào các nhà đầu tư cũng bỏ phiếu ngược so với dân chúng. Tiêu biểu là trước cuộc khủng hoảng địa ốc tại Mỹ năm 2007 thì cả giới tài chánh lẫn dân chúng đều mất cảnh giác và đồng tình hưởng lợi cho dù bong bóng đã căng cứng.

Giới tài phiệt không phải lúc nào cũng đúng. Điển hình như cả ba công ty lượng giá quốc tế đều cho điểm an toàn cao nhất (AAA+) nơi các đầu tư cực độc (toxic investments) mà chỉ 6 tháng sau làm điên đảo nền kinh tế Hoa Kỳ.

Nhưng dù đúng hay sai, thế lực tài chánh quốc tế là một thực thể chính trị không thể bị bỏ qua trong thế kỷ 21.