Một
bài báo rất đáng chú ý trên tờ New York Times [1] đã trích dẫn nhận xét của viên
chức ngoại giao dấu tên ở vùng Đông Nam Á: “Âm mưu chia rẽ ASEAN của Bắc Kinh
cuối cùng sẽ bị phản tác dụng vì càng thúc giục các nước nhỏ tại Á Châu xích lại
gần hơn với Mỹ”.
Nội
dung chính của bài viết nhằm tường thuật các lời lẽ mạt sát của báo chí Hoa Lục
đối với Ngoại Trưởng Hillary Clinton trước ngày bà đến Bắc Kinh vào tuần này
(sau khi đã viếng thăm Indonesia cùng các đảo quốc Thái Bình Dương), đồng thời
cảnh cáo Hoa Kỳ không nên lợi dụng tranh chấp Biển Đông để kéo bè phái bao vây
Trung Quốc.
Chỉ
hai ngày trước đây Thủ Tướng Ôn Giao Bảo đã ngỏ lời cảm ơn Cam Bốt ủng hộ Bắc
Kinh trong hồ sơ Biển Đông và hứa hẹn sẽ hỗ trợ hào phóng về kinh tế. Cung cách
lộ liễu này chỉ nhằm mục đích xách động tình trạng chia rẻ trong ASEAN kể từ
khi Phnom Penh - với vai trò Chủ Tịch Hiệp Hội - đã ngăn cản một bản Thông Cáo
Chung với nội dung đề cập đến các tranh chấp biển đảo.
Trung
Quốc hiện áp dụng lại kế Liên Hoành trong thời Chiến Quốc nhằm chia rẻ và bắt các
nước láng giềng khuất phục, nhưng vì quá chủ quan nên Bắc Kinh đã học sai kinh
nghiệm của lịch sử. Lề lối hống hách, đe doạ các lân bang y như thói của nước Tần
lang sói 2000 năm trước nhưng lại hoàn toàn đi ngược với trào lưu của thế kỷ thứ
21 trong đó thông tin đã nâng cao ý thức và sự liên kết của các dân tộc chống lại
mọi chủ nghĩa độc tôn và ý đồ thống trị.
Nhân
vật bị Hoa Lục chỉ trích tức Ngoại Trưởng Hillary Clinton lại chủ trương dùng
quyền lực khôn ngoan (“smart power”) nhằm cũng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ [4]. Một
cách tổng quát, quyền lực khôn ngoan được xây dựng trên căn bản hợp tác giữa các
quốc gia cùng những cơ quan phi chính phủ để luật pháp và các quy tắc quốc tế được
tôn trọng và áp dụng khi cần giải quyết những vấn đề trên thế giới; nhưng đồng
thời vẫn duy trì sức mạnh quân sự để hổ trợ khi cần thiết.
Kết
quả thấy rỏ là Trung Quốc càng hung hăng thì càng bị cô lập. Những quốc gia như
Iran, Bắc Hàn hợp tác với Hoa Lục thuần tuý vì tham vọng riêng tư để bảo vệ ngôi
vị của giai cấp cầm quyền chớ không hề chia xẻ một giá trị tinh thần hay phản ảnh
một ước muốn nào trong quần chúng.
Trái
lại Hoa Kỳ hiện bỏ vốn rất ít tại Đông Á nhưng thu lợi lại rất nhiều: một mặt
nhờ vào tinh thần chống chủ nghĩa bành trướng của Trung Quốc; mặt khác dựa trên
sức mạnh đang lên về kinh tế và quân sự của khu vực khiến nhiều quốc gia tìm sự
hổ trợ nhưng vẫn muốn giữ tính độc lập để không bị lôi kéo về một phía. Điều này
phù hợp với các giới hạn tài chánh khiến Mỹ không thể lao vào một cuộc chạy đua
vũ trang mới vô cùng tốn kém ở Thái Bình Dương [5].
Một
liên minh chính thức dù chưa thành hình nhưng đã có trên thực tế. Mọi động thái
quân sự nhỏ nào tại Đông Á cũng sẽ gây nên cơn địa chấn khắp vùng Thái Bình Dương
và Ấn Độ Dương, khi đó Bắc Kinh sẽ phải đối phó với việc tăng cường quân sự từ
nhiều phía gồm Ấn Độ, Singapore, Nam Dương, Mã Lai, Phi Luật Tân, Việt Nam, Đài
Loan, Nam Hàn, Nhật Bản, Úc và Hoa Kỳ.
Quyền
lực mềm của Trung Quốc là sức mạnh kinh tế và mậu dịch. Các nước đều ý thức điều
này có thể là cơ hội hay hiểm hoạ tuỳ theo cung cách ứng xử của Bắc Kinh, nhưng
cho đến nay vẫn chưa có biện pháp nào đối phó hữu hiệu. TPP (Trans Pacific
Partnership, hay Hiệp Ước Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương) là một sáng kiến của
Hoa Kỳ nhưng việc thực hiện sẽ vô cùng khó khăn vì trình độ và quyền lợi chênh
lệch rất nhiều giữa ngay chính các quốc gia trong khu vực.
Trào
lưu mà Trung Quốc lo sợ nhất và tìm mọi cách ngăn cản trong nước và ngay cả ở vài
quốc gia lân bang là làn sóng dân chủ và nhân quyền vốn đi đôi với đà phát triển
của công nghệ thông tin. Ngược lại chính lập trường này càng khiến Bắc Kinh bị
cô lập với quốc tế và chính dân chúng trong nước vì làm lộ rỏ chủ nghĩa duy lợi
(mercantilism), bám viú quyền lực mà không
đề cao được một giá trị tinh thần nào cho nhân loại.
Như
nước Tần lang sói 2000 năm trước, Trung Quốc hiện là một con hổ cô độc – nhưng
không phải là kém phần hung dữ.
***
[1]
A Harsh Reception for Clinton in China’s State Media – The New York Times 04/09/2012
[2] Nguyên văn trong bài báo:” China’s
evident pressure on the Association of South East Asian Nations has undermined
20 years of Chinese ‘charm diplomacy,’ said an Asian diplomat, who spoke on
condition of anonymity per diplomatic practice.
“If
Asean is divided, this will ultimately rebound against China’s interests
because it could well catalyze the very thing China fears most: containment by
the United States as anxious smaller countries will naturally cluster around
the United States for balance,” the diplomat said.
[4]
Xem bài “Leading Through Civilian Power” – tác giả
Hillary R. Clinton đăng trên trang mạng của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ http://www.state.gov/documents/organization/153108.pdf
[5]
Theo một vài ước tính lạc quan thì Trung Quốc sẽ chi tiêu quốc phòng nhiều hơn
Hoa Kỳ kể từ năm 2026.
No comments:
Post a Comment