Nước Mỹ dưới thời Trump không thiếu chuyện để viết, chỉ có một
điều là không một ai viết theo kịp theo những biến đổi quá nhanh chóng và bất
ngờ: chẳng hạn như vừa định viết một bài dài một hai trang gì đó về chiến tranh
thương mại Mỹ-Trung thì Trump chỉ cần tung một dòng 280 chử trên Twitter đòi áp
thuế lên Mexico, rồi ngay sau đó là Ấn Độ thế là báo chí ồn ào quên mất chuyện
Trung Quốc!
Trở lại với cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung có lẽ so sánh với
kiếm hiệp Kim Dung là dễ mường tượng nhất: Trump thuộc phái dương cương đang gấp
rút tấn công tới tấp từ tăng áp thuế lên 25% đến cấm vận Huawei; Tập Cận Bình
theo phái âm nhu cố giữ thế thủ nhưng ăn miếng trả miếng chờ đến lúc đối phương…hụt
hơi. Những dấu hiệu của nước Mỹ sắp hụt hơi sẽ là thị trường chứng khoáng suy sụp,
kinh tế tăng trưởng chậm ảnh hưởng đến công ăn việc làm của dân Mỹ trong mùa bầu
cử sắp đến.
Nhưng nếu Bắc Kinh mong rằng Tổng Thống sắp tới của Mỹ sẽ dịu
giọng với Trung Quốc thì sẽ lầm to! Trong số ba đối thủ đầu bảng của đảng Dân
Chủ thì ông Bernie Sanders và bà Elizabeth Warren đều có lập trường cứng rắn không
kém gì Trump nhằm bảo vệ quyền lợi của giới công nhân Mỹ bị mất công ăn việc làm
do chính sách thương mại trục lợi của Hoa Lục. Ông Bernie Sanders đi xa hơn cả
dứt khoát tố cáo Trung Quốc là thao túng tiền tệ (currency manipulator) đòi áp
dụng những biện pháp cứng rắng nhất - điều mà Trump cũng đe dọa nhưng chưa thực
hiện.
Trong số ba ứng cử viên đầu bảng của đảng Dân Chủ chỉ có ông
Cựu Phó Tổng Thống Joe Biden ngây thơ tuyên bố rằng Trung Quốc không phải là kình địch thương mại của Mỹ (Biden
downplays Chinese economic competition, CNN May 02-2019). Giả sử chiến tranh thương
mại còn kéo dài đến năm 2020 thì Trump sẽ dùng phát biểu này để tấn công Joe
Biden là mềm yếu đối với Trung Quốc, cho nên rồi đây Joe Biden cũng phải đổi giọng
điệu đòi cứng rắn…hơn cả Trump đối với Trung Quốc. Cho nên chiến tranh thương mại
là vũ khí để Trump tăng uy tín trong mùa bầu cữ thay vì mất phiếu. Và cũng vì vậy
mà Tập Cận Bình có thể tính toán nghịch lý nhất rằng trong số các ứng viên Tổng
Thống năm 2020 Trump lại chính là nhân vật dễ dàng thỏa hiệp nhất với Trung
Quốc! Nói cách khác là trên bàn xì phé lúc này đã lật ngữa ba lá, còn một lá úp
và một lá chưa rút nên bên nào cũng đang dùng chiến tranh cân não để thăm dò đối
phương.
Cốt lõi để Trump bắt mạch tâm lý
cử tri chính là giới nông dân (nhất là tại tiểu bang Ohio) vì đây là những người
bỏ phiếu cho Trump năm 2016 và nay lại thua lổ nặng nề hơn hết khi Bắc Kinh nhắm
áp thuế lên nông phẩm mua từ Hoa Kỳ. Nhưng các thăm dò cho thấy giới nông dân
hiện không đổi lập trường ủng hộ Trump vì họ tự cho là những chiến sĩ hàng đầu
trong cuộc đối đầu Mỹ-Trung – trong khi giới tài chánh ở Wall Street và các công
ty đa quốc gia lại run sợ vì e mất quyền lợi. Hai thành phần này lại tập trung
tại những tiểu bang miền Đông Bắc và Tây Hoa Kỳ là những khu vực chống Trump nên
ông ta đã biết trước không thể nào mua phiếu.
Chiến tranh mậu dịch Mỹ Trung đang
có chiều hướng leo thang: Bắc Kinh dọa cấm vận đất hiếm; lập danh sách đen gồm
những công ty Hoa Kỳ để trả đủa vụ Hoa Vi; cảnh giác sinh viên không chọn du học
sang Mỹ; cho bộ máy tuyên truyền rầm rộ khích động tâm lý quần chúng về một cuộc
vạn lý trường chinh (long march) trong chiến tranh mậu dịch; dọa dẫm bán công
khố phiếu của Mỹ và phá giá đồng Nhân Dân Tệ.
Ngược lại Hoa Kỳ cũng đe dọa
phong tỏa thêm vài công ty Trung Quốc sản xuất máy bay không người lái (drone);
áp lực các nước Âu Châu tẩy chay Hoa Vi; tài trợ 16 tỷ USD cho giới nông dân vốn
bị thiệt hại nặng nề khi Trung Quốc áp thuế hàng nông phẩm; cục Dự Trữ Liên
Bang cho biết sẵn sàng hạ thấp lãi xuất để nâng đỡ nền kinh tế. Hoa Kỳ còn thêm
những ngón đòn độc gồm đánh thuế toàn bộ 500 tỷ USD hàng nhập cảng từ Trung
Quốc; và biến chiến tranh mậu dịch thành chiến tranh năng lượng khi Mỹ hiện là
nước sản xuất dầu khí hàng đầu thế giới đồng thời hải quân Hoa Kỳ bảo vệ toàn bộ
các con đường vận chuyến dầu hỏa.
Nhưng tuy ồn ào gây cấn như vậy
nhưng không ai dự đoán được kết cục sẽ ra sau. Nếu Trump gặp ông Tập vào cuối
tháng 6 này trong hội nghị G20 rồi tung ra dòng Tweet “good deal” thì mọi chuyện
sẽ êm như cũ; còn nếu không thì chiến tranh thương mại sẽ tiếp tục ít nhất cho đến
hết mùa hè năm nay.
No comments:
Post a Comment