Bầu cử 2020: sáu tiểu bang quyết định thắng thua (Bài 6)

Năm 2016 ông Trump bị bà Clinton dẫn trước 3 triệu phiếu dân bầu nhưng rồi đắc cử Tổng Thống, lý do vì Hoa Kỳ chọn Tổng Thống theo cử tri đoàn (electoral votes) thay vì lá phiếu phổ thông (popular votes). Cho nên nếu bầu Tổng Thống ngay bây giờ thống kê gần đây nhất cho thấy ông Trump dù bị các đối thủ Dân Chủ gồm ông Biden, ông Sander và bà Warren bỏ xa với tỷ lệ trên 50/40 dân chúng ủng hộ nhưng rồi vẫn tái đắc cử nhờ chiến thắng tại sáu trọng điểm huyết mạch. Đó là các tiểu bang Florida, Michigan, Iowa, Ohio, Pennsylvania và Wisconsin [1]

Các tiểu bang còn lại hoặc đã biết trước sẽ bỏ phiếu cho ai (như California, Washington bầu Dân Chủ trong khi Texas, Oklahoma bỏ phiếu Cộng Hòa), hay vì quá nhỏ không đủ số phiếu cử tri đoàn để thay đổi kết quả bầu cử (như Vermont, Connecticut). Nhưng 6 tiểu bang nói trên khá đông dân lại thay đổi lá phiếu tùy theo mỗi mùa bầu cử nên được xem như chiến trường (battleground states) quyết định thắng thua.

Nổi ám ảnh hiện giờ của đảng Dân Chủ khi ứng cử viên nổi bật nhất bà Warren lại nghiêng hẳn theo cánh tả cấp tiến (progressive left) nên dù được hai bờ ven biển Tây và Đông Bắc tán dương nhưng lại bị các vùng trong đất liền đánh giá là cánh tả quá khích (radical left). Đây là những tiểu bang mà đa số dân chúng là công nhân và nông dân đơn giản, bình dị và tự lập nên không ủng hộ bà Warren, cho dù bà tuy lớn lên từ một gia đình trung lưu ở Oklahoma nhưng nay lột xác trở thành trí thức thượng lưu thiên tả (left-wing elite) vùng San Francisco và Massachusett (bà là giáo sư đại học trường Havard). Họ đã từng không bỏ phiếu cho bà Clinton thuộc cánh trung tả vào năm 2016 thì lại càng không thể bầu cho bà Warren cực tả năm 2020.

Điều này phản ảnh một vấn nạn chung của đảng Dân Chủ vốn đại diện cho công nhân thợ thuyền dưới thời Tổng Thống Roosevelt, nhưng nay nhiều người xem như bị khuynh đảo bởi thành phần cánh tả cấp tiến vùng San Francisco và giới thượng lưu trí thức vùng Đông Bắc Mỹ. Nhiều gia đình lao động và trung lưu Hoa Kỳ cho rằng hai ứng cử viên dẫn đầu trong đảng là bà Warren và ông Sander theo  khuynh hướng xã hội chủ nghĩa khi lên án nhà giàu, quốc hữu hóa bảo hiểm sức khỏe, hứa hẹn y tế và giáo dục miễn phí cho toàn dân, bênh vực di dân bất hợp pháp, hôn nhân đồng phái, LGBTQ, cây xanh và môi trường, sưu cao thuế nặng thay vì đưa ra những kế hoạch phát triễn kinh tế, tạo công ăn việc làm và bảo vệ nên văn hóa Cơ Đốc Giáo truyền thống của nước Mỹ.

Trở lại cuộc bầu cử 2020, sáu tiểu bang nói trên ở phía Đông nước Mỹ nên đi trước miền Tây 3 giờ đồng hồ. Do đó các hảng thông tấn đã có thể tiên liệu thắng thua khi phòng phiếu miền Đông vừa đóng cửa. Nói cách khác, nếu ở Texas (Trung Mỹ) thì 10 giờ tối có thể tắt TV lên giường vì đã biết được ai sẽ thành Tổng Thống. Tuy vậy những đài truyền hình sẽ không thông báo kết quả cho đến khuya sau nửa đêm giờ Texas, lý do vì nếu loan tin quá sớm sẽ khiến những người ở miền Tây như California nản chí không đi bầu làm ảnh hưởng đến các cuộc chạy đua vào chiếc ghế Quốc Hội.

Nhưng còn ở Texas có cần đi bỏ phiếu hay không khi kết quả được biết trước là sẽ bầu cho đảng Cộng Hòa? Câu trả lời là cần thiết vì nhiều lý do:

-          Nước Mỹ đang chuyển mình nên không điều gì biết trước được 100% trong cuộc bầu cử 2020. Chẳng hạn như Texas có thể bất ngờ biến đỏ (Cộng Hoà) thành xanh (Dân Chủ) khi di dân ngày thêm đông đúc nơi đây.

-          Tổng Thống do cử tri đoàn chọn lựa nhưng mức độ chính danh tùy thuộc vào lá phiếu phổ thông:  nhận nhiều phiếu dân bầu tức là được càng nhiều người ủng hộ.

-          Đi bầu để chọn đại diện trong Quốc Hội cùng ngày trong phòng phiếu.

Trong số 6 tiểu bang nói trên thì người Mỹ gốc Việt khá đông tại Florida. Kết quả nơi đây thường là sát nút nên người Việt gốc Mỹ nếu đi bầu đông đão có thể góp phần làm thay đổi chính trường Hoa Kỳ.

Về phần nhà nước Việt Nam muốn lấy lòng Donald Trump thì nên mua ồ ạt nông phẩm Iowa và Pennsylvania, thịt bò Ohio và Wisconsin, thịt heo New Hampshire, than đá West Virginia, xăng dầu và nhà máy năng lượng ở Texas, máy bay dân sự ở Alabama và đầu tư…nhà đất ở Florida! 

***

[1] One Year From Election, Trump Trails Biden but Leads Warren in Battlegrounds - NYTimes 11/04/2019